Przemocą w rodzinie nazywamy każde intencjonalne (celowe, zamierzone, nieprzypadkowe), wykorzystujące przewagę sił działanie, naruszające prawa i dobra osobiste jednostki, a powodujące cierpienie i szkody drugiej osoby (w tym przypadku współmałżonka, partnera, dziecka, współlokatora, członków rodziny).
Cechy przemocy domowej:
INTENCJONALNOŚĆ – zamierzone działanie, mające na celu kontrolowanie i podporządkowanie sobie osoby doznającej przemocy w rodzinie;
NIERÓWNOWAGA SIŁ – zdecydowane przewaga jednej ze stron w relacji (fizyczna również, ale przede wszystkim psychiczna);
POWODOWANIE CIERPIENIA I BÓLU – narażanie zdrowia i życia na poważne szkody. Doświadczanie cierpienia i bólu powoduje, że ofiara traci zdolnośc do samoobrony;
NARUSZANIE PRAW I DÓBR OSOBISTYCH – sprawca wykorzystując przewagę sił narusza podstawowe prawa (np. do stanowienia o sobie, nietykalności cielesnej, godności itp.)
Cechy przemocy domowej:
INTENCJONALNOŚĆ – zamierzone działanie, mające na celu kontrolowanie i podporządkowanie sobie osoby doznającej przemocy w rodzinie;
NIERÓWNOWAGA SIŁ – zdecydowane przewaga jednej ze stron w relacji (fizyczna również, ale przede wszystkim psychiczna);
POWODOWANIE CIERPIENIA I BÓLU – narażanie zdrowia i życia na poważne szkody. Doświadczanie cierpienia i bólu powoduje, że ofiara traci zdolnośc do samoobrony;
NARUSZANIE PRAW I DÓBR OSOBISTYCH – sprawca wykorzystując przewagę sił narusza podstawowe prawa (np. do stanowienia o sobie, nietykalności cielesnej, godności itp.)
Repertuar zachowań przemocowych:
Przemoc psychiczna:
- wyśmiewanie;
- narzucanie własnych poglądów;
- chłód emocjonalny;
- szantaż (w tym emocjonalny);
- stała krytyka;
- wmawianie choroby psychicznej;
- izolowanie od bliskich, znajomych, pracy;
- straszenie zrobieniem krzywdy sobie, ofierze, bądź ważnym dla niej osób;
- krzywdzenie zwierząt należących do ofiary;
- niszczenie ważnych, cennych przedmiotów będących własnością ofiary;
- domaganie się bezwzględnego posłuszeństwa;
- ograniczanie snu, pożywienia etc.;
- wyzywanie;
- poniżanie;
- upokarzanie;
- zawstydzanie;
- grożenie itp
Przemoc fizyczna:
- popychanie;
- policzkowanie;
- szczypanie;
- kopanie;
- bicie otwarta ręka i pięścią;
- duszenie;
- rzucanie i bicie przedmiotami;
- parzenie;
- polewanie substancjami żrącymi;
- podtruwanie;
- porzucenie w niebezpiecznej okolicy;
- nieudzielenie pomocy;
- użycie broni;
- ciągnięcie za włosy itp.
Przemoc seksualna:
- wymuszanie współżycia seksualnego;
- wymuszanie nieakceptowanych form współżycia;
- zmuszanie do oglądania materiałów pornograficznych;
- zmuszanie do obcowania seksualnego z innymi osobami;
- stręczycielstwo;
- krytyka zachowań seksualnych i ponizanie w tej sferze życia;
- sadystyczne formy współżycia seksualnego;
- patologiczna zazdrość itp.
Przemoc ekonomiczna:
- odbieranie zarobionych pieniędzy;
- uniemożliwienie podjęcia zatrudnienia;
- nie zaspakajanie podstawowych, materialnych potrzeb członków rodziny;
- wydzielanie pieniędzy itp.
Cykl przemocy
FAZA NARASTANIA NAPIĘCIA – zwykle trwa najdłużej; jest to faza, gdy do incydentów przemocy prawie wcale nie dochodzi lub są to zachowania nacechowana małą szkodliwością (np. tylko krytyczne uwagi). Jest to okres, gdy w sprawcy kumuluje się napięcie. Niejako „zbiera” on w sobie wszelkie trudne sytuacje, emocje, jakie przeżywa, a z którymi nie może sobie dać rady.
FAZA OSTYCH INCYDENTÓW PRZEMOCY (WYBUCHU) – faza trwająca najkrócej; jest to czas gdy dochodzi do gwałtownego wybuchu wszelkich uczuć, najczęściej sprawca wtedy jest najbardziej agresywny, a ofiara wzywa policję na interwencję. Zdarza się, że kobiety będące w związku ze sprawcą już długi okres czasu, znają go tak dobrze, że są w stanie przewidzieć, kiedy ta faza się zbliża, czasami nawet niejako ją prowokują, by mieć za sobą. Wiedzą bowiem, że po niej nastąpi:
FAZA MIESIĄCA MIODOWEGO – faza trwająca z różnym natężeniem w zależności od tego co akurat przeżywa sprawca, jak długo trwa sama przemoc itp. Jest to faza, w której (po rozładowaniu) sprawca czuje się bardzo dobrze i to samo okazuje swoim bliskim – jest czuły, kochający, troszczy się o bliskich, pomaga w domu, kupuje prezenty.
Po niej następuje powrót do fazy narastania napięcia i cykl rozpoczyna się na nowo.
FAZA OSTYCH INCYDENTÓW PRZEMOCY (WYBUCHU) – faza trwająca najkrócej; jest to czas gdy dochodzi do gwałtownego wybuchu wszelkich uczuć, najczęściej sprawca wtedy jest najbardziej agresywny, a ofiara wzywa policję na interwencję. Zdarza się, że kobiety będące w związku ze sprawcą już długi okres czasu, znają go tak dobrze, że są w stanie przewidzieć, kiedy ta faza się zbliża, czasami nawet niejako ją prowokują, by mieć za sobą. Wiedzą bowiem, że po niej nastąpi:
FAZA MIESIĄCA MIODOWEGO – faza trwająca z różnym natężeniem w zależności od tego co akurat przeżywa sprawca, jak długo trwa sama przemoc itp. Jest to faza, w której (po rozładowaniu) sprawca czuje się bardzo dobrze i to samo okazuje swoim bliskim – jest czuły, kochający, troszczy się o bliskich, pomaga w domu, kupuje prezenty.
Po niej następuje powrót do fazy narastania napięcia i cykl rozpoczyna się na nowo.