Centrum Progres
ul. 11 Listopada 41
95-040 Koluszki

tel / fax (44) 714 67 90
tel. kom. 693 166 450
sekretariat@progres.atm.pl

« powrót

Autorski program profilaktyki środowiskowej

Lokalna kampania profilaktyczna pod nazwą "Międzyszkolny/Międzyklasowy Konkurs Wiedzy o Problemach Alkoholowych i Narkomanii" powstała jako odpowiedź na konkretne zapotrzebowanie praktyczne. Obecnie jednak - po kilkudziesięciokrotnej realizacji w różnych częściach kraju i niezbędnych modyfikacjach jest już pełnym, dobrze opracowanym teoretycznie i praktycznie projektem profilaktycznym.

Umożliwia podjęcie wielowymiarowej interwencji środowiskowej o zasięgu oddziaływania jakiego nie mają żadne z najpopularniejszych w kraju programów profilaktycznych.

"Zwykły" konkurs wiedzy, jakich w społecznościach lokalnych na terenie całego kraju nie brakuje, zmienił się w oryginalne przedsięwzięcie, angażujące nie tylko uczniów i członków komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, ale także miejscowych decydentów, dyrektorów szkół, nauczycieli, przedstawicieli miejscowych mediów, i co najważniejsze - rodziców.

W przygotowaniu projektu samego konkursu, który w swoim założeniu miał być oryginalnym w swojej konstrukcji i formie programem profilaktycznym, wykorzystane zostały w części programu sprawdzone w praktyce pomysły zaczerpnięte (i zwykle zmodyfikowane) z programów "Drugi Elementarz", "Noe", "Debata", "Odlot", "Zanim spróbujesz", "Program Domowych Detektywów", "Przygotowanie do profilaktyki Domowej" oraz "Jak żyć z ludźmi".

Prezentacja projektu

Jak zaznaczyłem wcześniej, projekt jest interwencją wielowymiarową, ukierunkowaną na różne (wiekowo, zawodowo, społecznie) grupy odbiorców, zakładającą uruchomienie określonych procesów społecznych, zmianę indywidualnych postaw odbiorców oraz mającą wyzwalać zmiany w wymiarze społecznym.

Kampania dotyczy szeroko rozumianych problemów wynikających z korzystania przez ludzi (głównie młodych) z substancji zmieniających świadomość (alkohol, papierosy, leki, sterydy, narkotyki). Nazwa "Międzyszkolny/Międzyklasowy Konkurs Wiedzy o Problemach Alkoholowych i Narkomanii" nie odkrywa wszystkich celów kampanii, ma natomiast ułatwić zrozumienie tematyki samego konkursu i wyzwolić określone procesy motywacyjne u odbiorców.

Cele kampanii

Podstawowe cele kampanii można określić następująco:

Przeprowadzenie "Międzyszkolnego Konkursu Wiedzy o Problemach Alkoholowych i Narkomanii" na terenie wybranej szkoły (w rzeczywistości realizacja programu profilaktycznego z wykorzystaniem formy happeningowo - konkursowej).

Oczywiście w trakcie realizacji poszczególnych etapów zachodzić będą procesy, które powodować mogą również zmiany w strukturze działań, np. zebrania z rodzicami w szkołach, celem przedstawienia im zasad konkursu i zaangażowania rodziców do czynnego udziału w konkursie.

Wymiary oddziaływań profilaktycznych, zakładane cele oraz grupy odbiorców.
 
Kampania została tak zaplanowana i przygotowana, aby umożliwić udział w oddziaływaniach profilaktycznych maksymalnie dużej liczbie dzieci (w czasie samego konkursu może to być 5-8 klas - w sumie od 100 do około 200 dzieci).

W szkoleniu przygotowującym do udziału w konkursie uczestniczą wybrani przedstawiciele uczniów, rodziców oraz opiekujący się drużyną nauczyciele - w sumie po siedem osób (4 uczniów, 2 rodziców, 1 nauczyciel). Prowadzący pracują na tym etapie z grupą od 35 - 56 uczniów.

Ogólną liczbę rodziców, którzy uczestniczyć będą w kampanii trudno jest precyzyjnie oszacować. Na podstawie przeprowadzonych realizacji wynika, że w kampanię zaangażowało się na różnych etapach i na różnym poziomie nie więcej niż 50 % rodziców.

Projekt zakłada pracę z dziećmi z klas 5-6 szkół podstawowych (przygotowany jest również wariant przeznaczony do pracy z młodzieżą z klas 1-2 gimnazjum). Znacząca część projektu realizowana jest w szkołach : wybór uczestników, przygotowanie klas i reprezentacji, przeprowadzenie samego konkursu. Na wszystkich w/w etapach podejmowane i wyzwalane są oddziaływania o charakterze profilaktycznym.

Profilaktyka szkolna ukierunkowana jest przede wszystkim na pracę z dziećmi, ale także z rodzicami i pedagogami.
Kampania zakłada aktywny udział rodziców na kilku jej etapach - począwszy od formowania zespołu przedstawicieli biorących udział w szkoleniu przygotowującym do udziały w konkursie, poprzez wspólny (razem z uczniami i nauczycielami) udział w szkoleniu; pracę z dziećmi w szkołach oraz domach, udział w samym konkursie, aż do zaangażowania w lokalną dyskusje nt. roli dorosłych w zapobieganiu szkodom na jakie narażone mogą być dzieci z racji sięgania po substancje psychoaktywne. Niewątpliwie najcenniejszymi z profilaktycznego punktu widzenia są domowe rozmowy między rodzicami a dziećmi na tematy związane z sięganiem po substancje zmieniające świadomość oraz wspólne, domowe przygotowania do konkursu, a także wspólny udział dzieci i rodziców w konkursie.

W dotychczas realizowanych w Polsce programach i projektach profilaktycznych, zakładających prace z rodzicami, ograniczano się zazwyczaj do propozycji różnego rodzaju zajęć o charakterze edukacyjno-treningowym (za wyjątkiem Programu Domowych Detektywów, w którym to programie założono stałą pracę uczniów ze swoimi rodzicami). Natomiast omawiany program ułatwia rzeczywiste zaangażowanie rodziców. Struktura kampanii sprzyja rzeczywistemu zaangażowaniu rodziców.
Kampania ma bez wątpienia charakter środowiskowy. Oprócz oddziaływań prowadzonych na terenach szkół oraz uruchamianych w domach rodzinnych, umożliwia pracę z decydentami, instytucjami współpracującymi ze szkołami i komisją rozwiązywania problemów alkoholowych. poprzez Kościół i lokalne media możliwe jest oddziaływanie wobec stosunkowo dużej liczby mieszkańców.

Dzięki temu odbiorcami kampanii nie będą tylko dzieci, ich rodzice i nauczyciele, ale także szeroko rozumiane środowisko społeczne. Korzyść z profilaktyki o charakterze środowiskowym wydaję się dwojaka: po pierwsze - adresatami oddziaływań profilaktycznych będzie znacząca część mieszkańców lokalnej społeczności (profilaktyką objąć będzie można relatywnie dużą populację), i po drugie - dzieci będą skuteczniej chronione (programy środowiskowe cechuje większa efektywność niż wąskie programy adresowane np. tylko do dzieci).
 
Przebieg i sposób realizacji Konkursu Wiedzy o Problemach Alkoholowych i Narkomanii.

Jak wspomniałem wcześniej konkurs ma formę zabawowo-happeningową. Ze względu na swoją formę powinien silnie angażować uczniów - zarówno poznawczo, jak i emocjonalnie; zapobiegając "znużeniu profilaktyką". Zaangażowanie winno dotyczyć wszystkich uczniów, nawet tych którzy zwykle są mało zainteresowani innym programem profilaktycznym, albo też uchodzą za klasowych "przeskadzaczy".

W konkursie biorą udział całe zespoły klasowe z poszczególnych szkół oraz wyłonieni rodzice; choć do kolejnych zadań typowane są (przez opiekunów i klasy) czteroosobowe drużyny. Aby zapewnić zaangażowanie i udział stosunkowo dużej liczby uczniów i rodziców, przyjęto zasadę, że jeden uczeń i jeden rodzic uczestniczyć może maksymalnie w dwóch konkurencjach. W sześciu z ośmiu zadań konkursowych udział biorą wyłącznie dzieci, w dwóch pozostałych rodzice wraz z dziećmi (w drużynie 4 osobowej znajdować się winno 2 rodziców i 2 uczniów).

W zależności od liczby uczestników przeprowadzenie konkursu trwa od 3 do 4 godzin.

Realizatorzy programu

Konkurs prowadzi minimum pięcioosobowy zespół, w którym: jedna osoba pełni funkcję lidera, jedna współprowadzi konkurs, dwie zasiadają w jury, jedna bawi grą i śpiewem lub obsługuje sprzęt audio-wideo.

Organizacja konkursu.

Przygotowanie konkursu wymaga pewnego wysiłku organizacyjnego - ustalenie daty programu i zapewnienie uczestnikom możliwości przybycia, zwykle łączy się to z koniecznością dowozu dzieci na konkurs, bardzo dobrego przygotowania sali, która spełniać powinna określone warunki:
Żeby zapewnić udział w konkursie wszystkim zebranym, nie tylko członkom rywalizujących w danym momencie drużyn - część materiałów do zadań, odpowiednio powiększonych, zostaje wyeksponowanych w przeznaczonych ku temu miejscach i powinna być widoczna przez wszystkich obecnych.

Do przeprowadzenia konkursu niezbędne są materiały pomocnicze, które przygotowują realizatorzy, ale także uczestnicy.
Podsumowanie i wnioski.

Niewątpliwymi zaletami prezentowanego programu są:
Jednocześnie realizacja projektu wiąże się też z pewnymi trudnościami. Program jest niełatwy do zrealizowania i wyczerpujący, wymagający od realizatorów wysokich kwalifikacji, a od wielu osób w gminie czy mieście - po prostu zaangażowania.

Program został zgłoszony celem uzyskania oficjalnych rekomendacji Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MENiS.

Koszt realizacji kampanii zależny jest od zamówionego modułu. W najczęściej zamawianej formie wynosi 1890 zł. W wersji rozszerzonej- 2990 zł. Do tej kwoty doliczyć należy koszty dojazdu wg stawek za podróże służbowe.
 

Stop agresji i przemocy w szkole

wiecej »

Lokalna kampania profilaktyczna Międzyszkolny Konkurs Wiedzy o Problemach Alkoholowych i Narkomanii.

wiecej »

Autorski program profilaktyczny z zakresu zapobiegania narkomanii i problemom narkotykowym "Przeciw"

wiecej »

© 2012 Progres